Ideeënhulp

Het doel van het Prachtlint is om op een duurzame manier meer kleur en diversiteit in het landschap te brengen. Daarvoor gaan we uit van streekeigen bloemen, struiken en bomen. Niet alleen doen deze soorten het hier goed, ze passen ook mooi in het cultuurhistorische landschap.

Wanneer je iets plant of zaait, kies dan voor streekeigen soorten. Deze soorten hebben een grote waarde voor de dieren die in onze omgeving leven. Zorg daarbij voor diversiteit, zowel in soorten als in structuur (d.w.z.: zorg voor afwisseling tussen bomen, struiken en bloemen).

In het onderhoud en beheer zijn drie dingen belangrijk voor de natuur:

• Gebruik geen gif!
• Wat je ook doet (maaien, knotten, snoeien), doe het gefaseerd. Dus doe niet alles tegelijk. Op die manier vinden dieren altijd iets te eten of een plek om te schuilen en kunnen planten zich uitzaaien.
• Houd rekening met broedende vogels, grofweg van 15 maart tot 15 juli.

Vlinders en bijen drinken nectar van bloemen. Bijen gebruiken het stuifmeel voor hun larven. Zorg er daarom voor dat er van maart tot oktober altijd iets bloeit. Gebruik (vooral) streekeigen soorten. Diverse wilde bijen en rupsen van vlinders zijn afhankelijk van specifieke soorten die van oorsprong in onze regio voorkomen.Voer onderhoud en beheer gefaseerd uit, dus niet alles tegelijk. Zo blijven er altijd planten en bloemen over voor bijen, vlinders en rupsen. Rupsen leven op zogenaamde waardplanten waar ze van eten.Klimop is een heel belangrijke nectarbron voor bijen en vlinders in het najaar. De bloemen van een klimop vallen niet erg op, maar in oktober zoemt de hele klimop. Snoei de klimop dat ook nooit in de herfst.

Er zijn diverse natuurcentra in de regio waar je met een klas naartoe kan, zoals het Natuurcentrum Gorinchem, Streekcentrum Het Liesvelt en het Streeknatuurcentrum Ablasserwaard. Daar zijn ook lespakketten te huur. In Arkel ben je welkom bij De Punt.Verder kun je op een schoolplein al met eenvoudige middelen iets met natuur doen. Bijvoorbeeld door het planten van een paar struiken of een rij bloemen of door een insectenhotel te bouwen (zorg dan ook voor bloemen!). Oftewel: creeer zelf een parel aan het Prachtlint op het schoolplein en de leerlingen zitten er met hun neus bovenop!

Is er al een Prachtlint-initiatief in de buurt, neem dan contact op met de initiatiefnemers daarvan. Je kunt dan vast een keer langskomen of komen helpen met een groepje kinderen.

Is er een stuk grond in de buurt waar je meer groen of kleur aan toe wilt voegen? Informeer bij de grondeigenaar (vaak de gemeente, Waterschap Rivierenland, een agrariër of een projectontwikkelaar) of ze er voor open staan er een parel voor het Prachtlint van te maken. Zoek naar medestanders: buurtbewoners, natuurorganisaties, buurtwerk, …). Beschrijf de behoefte en bepaal hoe je met elkaar in die behoefte zou willen voorzien. Gebruik onze stappenplan, maak een globale schets en ga daarmee een keer langs bij de eigenaar van de grond.

Vaak vinden dit soort initiatieven een gewillig oor, mits je ook aanbiedt de parel vervolgens ook te onderhouden (beheren). Verdiep je dus al een beetje in het beheer en wat je wel of niet voor je rekening kunt nemen. Maak daar goede afspraken over. Soms is het mogelijk om aanspraak te maken op het gemeentelijk budget voor onderhoud, voor burgerparticipatie of voor wijkontwikkeling. Voor het vinden van financiering kun je ook denken aan sponsoring. Als je met elkaar de handen uit de mouwen steekt, hoeft het ook niet altijd heel veel te kosten.

Voor het Prachtlint maakt het niet uit, voor jezelf wel. Probeer realistisch in te schatten hoe veel werk het is. Begin liever klein dan dat het je boven de pet groeit.

Er zijn eigenlijk maar 3 veelvoorkomende grondsoorten: klei, veen en zand. Klei is een beetje grijzig en blijft heel goed aan elkaar plakken. Bovendien scheurt het als het uitdroogt. Veen lijkt het meest op potgrond, is donkerbruin tot zwart en blijft vaak ook aan elkaar plakken wanneer je het samenknijpt. Zand is gelig – grijzig – wittig en bestaat uit allemaal losse korrels en blijft niet aan elkaar plakken. Het kan ook zijn dat het een beetje vermengd is, bijvoorbeeld in een tuin waar zand of tuinaarde door de klei is gemengd. Ga dan voor je uitgangssituatie uit van ‘voedselrijk terrein’.

Een erg verwilderde berm met bijvoorbeeld brandnetel, kleefkruid of ridderzuring is erg lastig in korte tijd om te toveren tot een bloemrijke berm. Het kost veel tijd en het resultaat is waarschijnlijk niet bevredigend. Eigenlijk moet bij een ruig terrein eerst het beheer van de grond worden aangepast. Waarschijnlijk wordt er geklepeld (de planten worden kapotgeslagen en blijven liggen) en wordt het slootvuil op de kant gelegd waar het blijft liggen. Er zijn maar weinig planten die daar tegen kunnen. Door het beheer aan te passen (nl. 2 – 4 keer per jaar maaien, het maaisel afvoeren en het slootvuil verwijderen), krijgen de planten weer een kans en wordt de vegetatie geleidelijk minder ruig.

Jazeker, ook in de schaduw of in halfschaduw kunnen bloemen bloeien. Tussen de bomen kun je denken aan bloembollen of bodembedekkers. Veel planten die onder bomen staan, bloeien in het voorjaar als de bomen nog geen bladeren hebben. In de overgang van bomen of struiken naar een grasveld heeft het veel waarde een bloemrijke overgangszone te realiseren. Variatie in begroeiing (zowel in hoogte als in soorten) levert een grote variatie aan diersoorten op. Zo trekken de bloemen insecten aan die op hun beurt weer als voedsel dienen voor de vogels die schuilen in de bomen of struiken

Op hele kleine schaal kun je al veel doen. Bijvoorbeeld: ‘stoeptegel er uit, groen er in’.

Voor een groter project zul je vaak samen gaan werken met andere partijen. Zoek naar mensen die samen een diversiteit aan kennis en kwaliteiten hebben. Informeer bij je buurtbewoners of die misschien ook mee willen doen, zo creëer je draagvlak. Gebruik ons stappenplan, maak een globale schets en ga daarmee een keer langs bij de eigenaar van de grond (vaak de gemeente, Waterschap Rivierenland, een agrariër of een projectontwikkelaar). Vaak vinden dit soort initiatieven een gewillig oor, mits je ook aanbiedt de parel vervolgens ook te onderhouden (beheren). Verdiep je dus al een beetje in het beheer en wat je wel of niet voor je rekening kunt nemen. Maak daar goede afspraken over. Soms is het mogelijk om aanspraak te maken op het gemeentelijk budget voor onderhoud, voor burgerparticipatie of voor wijkontwikkeling. Voor het vinden van financiering kun je ook denken aan sponsoring. Als je met elkaar de handen uit de mouwen steekt, hoeft het ook niet altijd heel veel te kosten.

In grote lijnen is alle openbare grond binnen de bebouwde kom eigendom van de gemeente, alle watergangen en ook de bermen buiten de bebouwde kom zijn eigendom van Waterschap Rivierenland. De bermen langs de N-wegen zijn eigendom van de Provincie en de bermen van de rijkswegen zijn eigendom van Rijkswaterstaat. Andere percelen zijn bijvoorbeeld van bedrijven of van een projectontwikkelaar. De gemeente weet dat meestal wel.

Logisch dat je deze vraag stelt, want braakliggende terreinen zijn vaak niet fraai. Het kan zijn dat met aangepast onderhoud er al vanzelf iets mooiers ontstaat.

Om wat meer bloemen te krijgen, kun je gaan zaaien. Als een terrein maar één of twee jaar braak ligt en je de kosten wilt overzien, is dat eigenlijk alleen mogelijk als het zandgrond is en je niet veel grondbewerking uit hoeft te voeren om te kunnen zaaien.

Wanneer grond langer braak ligt zijn er meerdere mogelijkheden. Kijk dan ook eens naar de toekomstplannen voor het perceel. Wellicht kun je met het planten van bomen of struiken al kan voorsorteren op de toekomst.

Ons stappenplan kan je op weg helpen.

Wanneer een terrein wordt beheerd door een ander dan jezelf is het belangrijk afspraken te maken over het onderhoud. Je wilt niet dat al je werk voor niks is geweest. Over het juiste beheer lees je meer in het handboek. Als je zelf het beheer gaat uitvoeren of coördineren, houd dan rekening met een tijdsbesteding van een aantal uur per week. Hoe meer mensen helpen, des te minder tijd je er natuurlijk zelf aan kwijt bent. Het is ook gezelliger en versterkt de onderlinge band. Het kost natuurlijk wel weer meer tijd voor afstemming en communicatie.

Vaak is de initiatiefnemer ook de trekker van het project, maar dat hoeft niet. Wil je als initiatiefnemer niet de coördinator zijn, zorg dan vanaf het begin dat iemand anders die rol op zich neemt. Anders blijft iedereen toch naar jou kijken. Het is goed om al bij het ontwikkelen van het plan meer mensen te betrekken. Zo wordt het echt iets van jullie samen.

Dat is erg afhankelijk van de aard en grootte van het project, maar een groep van 10 mensen heb je al gauw nodig. Het is goed om mensen om je heen te verzamelen met verschillende kwaliteiten, zodat je elkaar aanvult. Denk ook aan werkzaamheden als communicatie, voorlichting, catering etc. Intensieve projecten die zelf worden onderhouden moet je zien als een flinke tuin. Er is altijd wel iets te doen. Je kan elke week een beetje doen of een paar keer per jaar groot onderhoud. Sommige mensen willen graag elke week iets kort doen. Anderen kunnen niet elke week, maar willen wel af en toe een dag er tegenaan.

Een project kost vooral in het begin veel tijd: anderen enthousiasmeren, geschikte partners zoeken, een plan bedenken, geld regelen, vrijwilligers zoeken,  zaai- en plantgoed regelen en zaaien en planten… Reken zeker op een paar uur tot een dag per week. Na de aanleg blijft het beheer over. Maak hierover vooraf afspraken. Wanneer je het terrein gaat beheren met vrijwilligers, zal er ook tijd gaan zitten in het vinden van en binden van vrijwilligers. Het maakt het wel veel leuker en overzichtelijk. Je kunt dan met een groep een werkdag organiseren en daarbij bijvoorbeeld aansluiten bij landelijke activiteiten als de Natuurwerkdag en NL Doet!.

Om een idee te geven, het speciale bloemenmengsel van het Prachtlint kost ca. € 0,30 per m2. Planten en stekjes kosten ca. € 1,00 per stuk. Struiken en bosplantsoen kosten ca. € 1,50 per struik.
Bomen kosten minimaal € 15,- voor een kleine boom, maar reken op ca. € 40 voor een mooi formaat.

Wanneer er een Prachtlint-initiatief in de buurt is zou je contact op kunnen nemen met de initiatiefnemers om een keer langs te komen of te komen helpen met een groepje kinderen. Ook zou je bijvoorbeeld een herbarium kunnen maken met planten die in de omgeving van de school voorkomen. Verder kun je als school een natuurvriendelijk schoolplein aanleggen met bloemen voor bijen en vlinders of struiken voor vogels. Een mooi voorbeeld van de combinatie tussen een Prachtlint-parel en scholen is het Natuur-ei-land in Bleskensgraaf.

Dat kan van alles zijn. Een voetbalvereniging kan op haar terrein bloemenranden inzaaien. Andere verenigingen kunnen wellicht als uitje een keer iets gaan doen op een stukje Prachtlint. Neem contact met ons op als je iets wilt doen