Categorie: Prachtmensen

“Er leven zo’n vierhonderd verschillende soorten wilde bijen in Nederland”, zegt vrijwilligster Wilma Abspoel. “Zij zijn van levensbelang voor de natuur en de mensen.” Maar de aanleg van een nieuw fietspad aan de Vlietskade, de drukke verbindingsweg tussen Gorinchem en Arkel, deed niet veel goeds voor die insecten. Struiken en bomen delfden er het onderspit. Niet voor niks staken natuurliefhebbers vorig najaar enthousiast de handen uit de mouwen. Ze pakten de Vlietskade grondig aan.

Natuurlijk is het voor de verkeersveiligheid een goede zaak dat er op de Vlietskade een nieuw fietspad is aangelegd. Veel bomen en struiken overleefden de herinrichting echter niet. Niet alleen jammer voor de mensen die regelmatig gebruik maken van de kade, maar ook voor de vlinders en de bijen.

Bijen

“De Vlietskade is een belangrijke verbindingsader voor bijen, vlinders en andere insecten”, legt Wilma uit. Ze kan het weten. Als coördinator van natuurtuin De Punt in Arkel heeft ze heel wat natuurkennis op zak. ,,Net als in Arkel zijn er in Gorinchem ook een aantal parels te vinden. Die moeten natuurlijk wel verbonden blijven, dat is de insteek van het Prachtlint. Dan kunnen insecten en andere dieren de natuurlijke plekken beter vinden. De Vlietskade is daar een belangrijk onderdeel van.”

Harken

Met schoppen, harken en kruiwagens gingen ruim twintig vrijwilligers daarom op 5 november 2016 aan de slag. Langs de anderhalve kilometer lange Vlietskade zijn, in de middenberm tussen fietspad en weg, wel tweehonderd nieuwe bomen en struiken geplant. “We hebben erg gelet op biodiversiteit. Elzen, wilgen, eiken, hazelaars, meidoorns en wilde rozen groeien er nu volop. Allemaal planten en bomen die oorspronkelijk uit deze streek komen en volop bloeien. Ideaal voor insecten.”

Voorjaar

Maar met die ene dag in het najaar van 2016 hield het niet op. Wilma: “In het voorjaar gingen we opnieuw aan de slag. Het gras groeide zo hard dat veel struiken niet meer zichtbaar waren. Bovendien was extra water geven in de zomer hoognodig. De struiken waren nog niet voldoende geworteld om de droogte te overleven. Gelukkig schoot de brandweer te hulp.”

Genieten

Vlinders en bijen profiteren nu al van de nieuwe planten en bomen langs de Vlietskade, die het hele seizoen lang, om de beurt bloeien. Maar over een paar jaar zullen ze er, volgens Wilma, helemaal volop genieten. “Insecten trekken op hun beurt weer vogels aan. Maar niet alleen dieren zijn blij dat we de handen uit de mouwen hebben gestoken. Fietsers en automobilisten genieten ook van de prachtige middenberm. Mooi toch, dat er van alles bloeit en groeit?”

Aantrekkelijk

Wilma heeft geen enkele moeite om tijd te steken in het beheren van de Vlietskade. “Het is heerlijk om met een groep mensen bezig te zijn in de natuur. Het schept een band. Je weet bovendien natuurlijk waar je het voor doet; de Vlietskade aantrekkelijker maken voor de natuur en voor de mensen. Een prachtig project.”

Kleurig bloemenlint rond CO2-neutrale voetbalclub

Bezoekers van voetbalvereniging Nieuw-Lekkerland laten hun blik steeds vaker afglijden naar de rand van het sportpark. “Dit kan natuurlijk komen door de belabberde kwaliteit van het voetbalspel”, grapt vrijwilliger Jelle Bouman. Maar waarschijnlijker is het dat dit komt door het kleurige bloemenlint dat sinds 2016 om de sportvelden heen ligt. “Het is prachtig.”

Maar dat het bloemenlint, onderdeel van het Prachtlint, er mooi uitziet, is niet het enige voordeel dat het biedt. “De bijen en vlinders zijn er natuurlijk erg blij mee. Het hoeft bovendien veel minder vaak gemaaid te worden dan eerst gebeurde. Daar is de onderhoudsploeg over te spreken. Ook zijn niet alleen voetballiefhebbers nu bij de vereniging betrokken, maar steeds meer natuurliefhebbers.”

Verbroedering

Duurzaamheid verbroedert, dat laat het project bij voetbalvereniging Nieuw-Lekkerland wel zien. Partijen sponsoren de vereniging nu die zonder dit initiatief waarschijnlijk nooit iets met de club te maken hadden gehad. “Een groot voordeel”, vindt Jelle. “Zo is de vereniging niet alleen een platform waar tegen een bal wordt aangeschopt, maar tevens een plek waar vriendschappen ontstaan.”

CO2-neutraal

Het kleurige bloemenlint aan de rand van de Nieuw-Lekkerlandse voetbalvereniging komt niet als een grote verrassing. De club loopt voorop als het gaat om duurzaamheid. Sinds twee jaar doen de leden, op initiatief van het vierde elftal, er alles aan CO2-neutraal te zijn. Jelle: “We maken gebruik van waterbesparende douches, spaarlampen en een goed geïsoleerd gebouw. Ook zijn er 84 zonnepanelen geplaatst en bekijken we de mogelijkheden van een windmolen of een zonneboiler op het park.”

 

Werelderfgoed

De voetbalvereniging doet zo zijn unieke locatie eer aan. “We leunen als het ware tegen het werelderfgoed Kinderdijk aan”, zegt Jelle. “Het gebied bestaat uit prachtige polders. Daar moeten we natuurlijk zuinig op zijn.”

Kleiplaat

Het inzaaien van het bloemenmengsel, in mei 2016, ging niet heel gemakkelijk. “Alle lof gaat naar de onderhoudsploeg van de club”, vertelt Jelle. “Zij stuitten al snel op een keiharde kleiplaat. Frezen was zo goed als onmogelijk. Toch gaven ze niet op. Na een aantal pogingen leverde de gemeente Molenwaard uiteindelijk grond aan die over de kleiplaat werd uitgereden. Het doorzettingsvermogen van al die vrijwilligers is de reden dat er nu zoveel prachtige bloemen groeien.”

Hoofdsponsor

Jelle is trots. Dat zoveel vrijwilligers zich voor het project inzetten, dat het aanzien van de vereniging flink is verbeterd en dat zoveel verschillende mensen zich daardoor betrokken voelen bij de club. “Rabobank heeft zich kort geleden zelf gemeld en is nu hoofdsponsor. Fantastisch toch? We dragen een steentje bij aan de natuur én tegelijkertijd wordt de clubkas gespekt. Een win-winsituatie.

 

Gorinchem wordt steeds kleurrijker

In Duitsland is al tachtig procent van de insecten in 25 jaar tijd uitgestorven, blijkt uit onderzoek. Natuurorganisaties waarschuwen dat het in Nederland niet anders gaat. In Gorinchem willen veel bewoners het zover niet laten komen. Daarom steken tientallen vrijwilligers regelmatig de handen uit de mouwen. Ze gaan met elkaar voor een bloemrijke stad.

Gorinchem wordt steeds mooier. Verschillende stadsparels van lokale initiatiefnemers en het Prachtlint maken de stad kleurrijker en aantrekkelijker voor mens en dier. Bloeiende bloemen, het hele seizoen lang, zijn tenslotte niet alleen fijn voor de bijen en andere insecten, natuurliefhebber genieten er ook van.

Eigen tuin

“Er wordt in Nederland veel te veel gemaaid en geklepeld,” zegt stadsvogeladviseur Johan Sterk. Het baart hem de nodige zorgen. “Er blijven geen bloemen meer over. Als er geen bloemen zijn, is er geen voedsel voor insecten. En zonder insecten redden ook de vogels het niet.” Hoe meer bloemrijke parels er in Gorinchem ontstaan, hoe beter, zegt Johan daarom. Mensen kunnen beginnen in hun eigen tuin. “Het eerste wat veel bewoners van een nieuwbouwwoning doen, is al het groen eruit gooien en de tuin betegelen. Niet alleen is dat funest voor insecten, het water kan ook nergens meer heen.”

Beheren

De laatste tijd zijn er flink wat stadsparels ontwikkeld in Gorinchem. “Geweldig”, zegt Johan. “We waren al best kleurrijk. Het wordt nu alleen maar beter voor mens en dier. Van mij mogen er nog veel meer parels bijkomen, maar laten we eerst de huidige projecten maar eens beheren. Daar zijn de vaste vrijwilligers al behoorlijk druk mee.”

Fruitgaard

Een enthousiaste groep van tientallen vrijwilligers zet zich regelmatig in voor een kleurrijke stad. “Neem bijvoorbeeld de Fruitgaard in de Lingewijk,” zegt bewoner Ton de Boon. “Dat was eerst een braakliggend stukje land waar niks te doen was. Nu staan er sinds kort vier prachtige hoogstamfruitbomen en daar omheen een stuk of acht kleinere soorten. Eromheen gaan we het gras op een natuurvriendelijke manier beheren. Dat wil zeggen dat we niet te vaak gaan maaien om bloemen een kans te geven.” Een paradijs voor insecten, vogels én mensen, want buurtbewoners mogen er straks het fruit plukken en lekker opeten. De natuur in de Lingewijk kon wel wat hulp gebruiken. “Vroeger was het hier mooi groen, met veel boomgaarden en grasvelden. Maar er is veel gebouwd. Met de Fruitgaard geven we een knipoog naar het groene verleden van de wijk.”

Onvoorspelbaar

Ton is ook initiatiefnemer van de aanleg van het onverharde wandelpad langs de A15 in zijn wijk. “Een prachtig voorbeeld van hoe onvoorspelbaar de natuur kan zijn,” lacht hij. “De brandnetels stonden er wel twee meter hoog. Die hebben we allemaal weggehaald en er is zand gestort, om de drassigheid tegen te gaan. Dat was niet voldoende. We hebben daarom ook drainage aangebracht en we hebben er een zaadmengsel gestrooid. Inmiddels bloeien er wel wat wilde bloemen, maar het is nog niet zoals we het voor ogen hadden. Wellicht moeten we het daarom nog een keer inzaaien.”

Bollenlint

Het voorjaar is ook bij de Stalkaarsenflat een stuk fleuriger geworden sinds een stuk of wat vrijwilligers daar de handen uit de mouwen steken. “In april én juni bloeit er tegenwoordig een prachtig bollenlint,” vertelt initiatiefneemster Christine van Genderen trots. Ze kijkt er vanuit haar woning zo op, net als haar buren en de flatbewoners boven haar. “Daarnaast hebben we met de bewoners een stukje groen van de gemeente geadopteerd. Met een vast groepje zorgen we ervoor dat er het hele seizoen iets bloeit. Er is daar nu ook een insectenhotel te vinden en de kinderen van de flat hebben mezenkastjes gemaakt. Zo genieten bewoners niet alleen van het kleurrijke uitzicht, maar zijn ze er ook bij betrokken.”

Paradijsjes

De stadsparels zijn kleine paradijsjes voor dieren en mensen. Maar om ze zo paradijselijk te houden, moeten ze wel worden beheerd. Vrijwilligers zijn daarom altijd welkom. “Als je iets voor je omgeving wilt doen, moet je wel de handen uit de mouwen steken,” vindt Johan. “Het is fijn om in een grote groep wat te ondernemen. Je enthousiasmeert elkaar vanzelf. Vrijwilligers die met één project meewerken, lopen vaak al snel over naar het volgende. Zo maken we er met elkaar wat moois van. Geweldig om te zien wat we nu al bereikt hebben.”

Leerzaam

“Je hoeft eigenlijk niets te kunnen,” belooft Ton. “Bewustwording komt vanzelf als je met elkaar bezig bent. Het is heel leerzaam om zo in de natuur te werken. Bovendien is het een erg sociaal gebeuren. Ik onderhoud niet alleen de twee stadsparels in mijn wijk, maar help ook mee bij andere projecten van het Prachtlint. Gewoon omdat het zo fijn is om buiten bezig te zijn met andere mensen.” Daar is Christine het mee eens. Ze hoopt dat meehelpen met de stadsparels werkt als een olievlek die zich langzaam verspreidt. “Hoe meer enthousiaste vrijwilligers, hoe beter.”

Een parel waar kinderen ontdekken en bloemen groeien

Een stuk verwilderd weiland aan de rand van Bleskensgraaf is in twee jaar tijd omgetoverd tot parel van het project Prachtlint. Het Natuur-ei-land telt drie eilandjes waar bloemen groeien, kinderen volop ontdekken, en vogels en andere dieren hun gang gaan. Vrijwilligster Corina Wigman, leerkracht aan basisschool De Stapsteen, trekt samen met een oud-collega de kar.

“Als je met een loep van heel dichtbij een sneeuwklokje bekijkt, dan zie je pas hoe mooi het is”, zegt Corina. “In het vervolg trap je het bloemetje dan niet zo snel kapot. Als je zelf ervaart hoe mooi de natuur is en begrijpt dat je er zuinig op moet zijn, gooi je ook niet zo gauw een blikje op de grond. Want dat ligt er over honderd jaar nog steeds.”

Natuurlessen

Corina brengt haar leerlingen graag dit soort belangrijke natuurlessen bij. Daar leent het Natuur-ei-land zich uitstekend voor. De parel van ongeveer 2000 vierkante meter groot is ontwikkeld vóór en dóór kinderen.

Ontwerpen

“In 2013 zijn we begonnen met het ontwerpen van het natuurgebied”, vertelt Corina. “De kinderen kwamen zelf met leuke ideeën. Eén eiland heeft bijvoorbeeld de vorm van een bloem gekregen. En er is een ondergrondse rioleringsbuis geplaatst waar kinderen doorheen kruipen. Een trekvlot van het ene naar het andere eiland was ook hun eigen idee. Zelfs de naam van het gebied is door de kinderen zelf verzonnen. Het resultaat is een natuurgebied waar bloemen en dieren hun gang gaan en waar kinderen volop ontdekken wat de natuur ons te bieden heeft.”

Klas

Wekelijks is Corina op het ontdekeiland te vinden met haar klas, groep 3 dit jaar. “De meeste kinderen vinden de natuurlessen geweldig. Ze lopen erdoor ook met andere ogen rond op het schoolplein. Ze merken ineens de insecten op en willen de namen van bloemen weten. Hun interesse is gewekt.”

Bewustwording

Juist dát vindt Corina belangrijk. “Bewustwording is het doel. Kinderen plezier laten beleven in de natuur en ze laten inzien dat we er zuinig mee om moeten gaan. Vanzelfsprekend is het tenslotte niet dat er vlinders en bijen vliegen.”

Onderhoud

Corina neemt het onderhoud van de parel samen met een oud-collega voor haar rekening. “De opzet was om dat samen met de kinderen te doen, maar door bezuinigingen in het onderwijs is dat onmogelijk. Gelukkig bieden mensen regelmatig hun hulp aan en leerlingen van de agrarische opleiding hier in de buurt dragen ook hun steentje bij.”

Kostbaar

Niet alleen kinderen zijn welkom op het Natuur-ei-land. Volwassenen ontdekken er net zo goed hoe kostbaar onze natuur is. “Maar kinderen hebben nou eenmaal de toekomst”, zegt Corina. “Belangrijk is het daarom om onze natuurwaarden aan hen door te geven.”