Zeldzame orchidee duikt na 30 jaar op in de Alblasserwaard
Het Rood Bosvogeltje (Cephalanthera rubra), een prachtige purperkleurige orchidee, is na bijna 30 jaar weer teruggevonden in Nederland. De 15-jarige natuurliefhebber Maarten Aantjes ontdekte afgelopen zaterdag 12 bloeiende planten in een wegberm in de Zuid-Hollandse Alblasserwaard.
Het Rood Bosvogeltje was vroeger al zeer zeldzaam in Zuid-Limburg, maar is daar al lang geleden verdwenen. In 1980 dook de plant opeens op in de Biesbosch, maar heeft ze zich hier niet kunnen handhaven. Na 1989 is de soort niet meer in Nederland gezien.
Tot juni 2018…. de 15-jarige Maarten Aantjes ontdekte de planten enkele dagen geleden.
,Ik fietste er langs toen ik vanuit school op weg was naar huis. Die plant sprong zo in het oog dat ik dacht: dit moet iets bijzonders zijn. Vooral door die purperkleurige bloemen.’’
Aantjes maakte een foto en stuurde deze naar een vriend die in opleiding is tot boswachter. Die bevestigde de vermoedens van de scholier, die overigens opvallend nuchter blijft over zijn ontdekking.
Zelf wil Aantjes ook boswachter worden. De interesse in de natuur werd op zijn zevende aangewakkerd door een oom. ,,Met hem ging ik op pad de natuur in. Dat doe ik nog steeds: vooral om te fotograferen. Zoogdieren zoals reeën zijn mijn favoriet, maar zo’n orchidee is ook prachtig.’’
De vindplaats van de plant wordt echter angstvallig geheim gehouden. ,,We zijn als de dood dat ze gestolen worden’’, zegt Richard Slagboom van Prachtlint. Niet onterecht, want vorig maand verdwenen drie zeldzame mei orchissen. Die waren door de Natuur- en Vogelwacht Papendrecht geteeld in een project om typisch Alblasserwaardse planten terug te krijgen.
Beheerconvenant
De orchideeën in de Alblasserwaard staan in een wegberm die door Waterschap Rivierenland (WSRL) natuurvriendelijk wordt beheerd. Beheerder Marien Verwolf (WSRL) is erg blij met de ontdekking van de zeer zeldzame orchidee. Hij vertelt: ’Deze vondst is een bevestiging dat we met ons beheer op de goede weg zijn en dat wegbermen in het veenweidegebied potentie hebben en waardevol kunnen zijn voor bloeiende planten en insecten’
In de Alblasserwaard/Vijfheerenlanden wordt ruim 250 hectare wegberm door WSRL op natuurvriendelijke wijze beheerd. Deze wegbermen maken deel uit van het Prachtlint.
Om het Prachtlint mogelijk te maken is in 2015 een beheerconvenant getekend, waarbij ruim 20 regionale partijen, zoals WSRL, OASEN, Provincie Zuid-Holland en de gemeenten Leerdam, Gorinchem en Molenwaard samenwerken om de biodiversiteit en aantrekkelijkheid van de regio te vergroten. Met soms dus wel een hele zeldzame soort tot gevolg.
Orchideeënexpert
Om de waarneming te bevestigen en de groeiplaats vast te leggen is afgelopen dinsdag Karel Kreutz, de orchideeënexpert van Nederland, naar de Alblasserwaard afgereisd. Hij is verbonden aan het Naturalis Biodiversity Center in Leiden en legt net de laatste hand aan zijn Orchideeën van de Benelux, een naslagwerk met zo’n 1200 pagina’s. De vondst van Aantjes belandt nog in dit boek.
Kreutz’ liefde voor orchideeën ontstond ook bij hem op jonge leeftijd. Kreutz: ,,Op een specifieke plek in Luxemburg, op de grens met Frankrijk, staan duizend van deze orchideeën. De planten in de Alblasserwaard zijn jong. Vermoedelijk heeft de wind het zaad daar gebracht. Anders kan ik het niet verklaren. Het is heel bijzonder…’’
Blij
Het Prachtlint is erg blij met de unieke vondst. Richard Slagboom, projectleider van het Prachtlint: ‘erg gaaf dat zo’n jonge enthousiaste natuurvrijwilliger zo’n mooie en belangrijke ontdekking doet. Daarnaast een groot compliment voor Marien en z’n team. Waterschap Rivierenland laat zien dat het natuurvriendelijk beheer succesvol kan zijn.
Nu ben ik overigens blij met alle bloeiende planten. Deze zijn belangrijk voor de insecten, bijen, vlinders en andere bestuivers en die zijn weer essentieel voor ons voortbestaan. Daarnaast is het natuurlijk genieten als je door een bloemrijke polder fietst of wandelt’.